Zmiana zawodu, określana czasem też jako przekwalifikowanie się, wymaga pewnej odwagi – w końcu robiąc to, porzucasz całkowicie lub tymczasowo swoją dotychczasową branżę, by spróbować sił w czymś zupełnie nowym. Krok taki może być wymuszony pewnymi okolicznościami, może też być świadomą decyzją osoby, której znudziła się praca w wybranym zawodzie i chciałaby rozejrzeć się za czymś innym. Jak wybrać właściwą profesję, żeby później nie żałować?

Krok pierwszy: decyzja i jej uzasadnienie

Odpowiedz sobie na kilka pytań. Czy na pewno zamierzasz się przekwalifikować? Czy i dlaczego zawód, w którym pracowałeś X lat, już cię nie satysfakcjonuje/interesuje? Jaki jest twój wymarzony zawód? Dlaczego? Czy chcesz zmienić tylko zawód, a może całą branżę? Co jest główną przyczyną pojawienia się myśli o takiej zmianie? Nie są to łatwe pytania, niektóre mogą wymagać głębszego zastanowienia, ale zrób to – będzie ci łatwiej wybrać ścieżkę, jaką podążysz w dalszej kolejności.

Krok drugi: badania gruntu

Nie rzucaj się na głęboką wodę. Jeśli już wiesz co chcesz robić albo znasz chociaż branżę, która cię „kręci”, zacznij dokładniej określać swoje przyszłe zajęcie. W każdej branży można wyróżnić bowiem głębsze podziały. Uzyskanie w miarę dokładnego przekonania, że to właśnie TEN zawód jest tym wymarzonym i w ogóle naj, pozwoli ci przejść do kolejnego kroku. Nie podejmuj pochopnie decyzji – ze swoim wyborem możesz się przespać lub odczekać kilka dni, sprawdzając, czy na pewno nie pojawi się jakaś inna idea. W dalszej kolejności zajmij się rozeznaniem tzw. sytuacji rynkowej. Może musisz zostać specjalistą od danej wąskiej dziedziny, żeby sprawdzić się w tym zawodzie? Jakie umiejętności będą ci potrzebne? Czego trzeba się będzie nauczyć?

Krok trzeci: Kontakty

W dzisiejszym świecie bez odpowiednich kontaktów nie zdziałasz nic – nawet jeśli jesteś świetnym specjalistą w swojej (nowej) dziedzinie, bez znajomości nie zostaniesz odkryty lub nie znajdziesz odpowiednich perspektyw. Spróbuj skontaktować się z różnymi ludźmi, którzy mają jakikolwiek związek z wybraną branżą. Może uda ci się znaleźć nawet nieformalnego opiekuna? Może ktoś ze znajomych szuka pracownika, a może jego znajomy szuka pracownika i będziesz mógł trafić na stanowisko z polecenia? Każda z tych opcji otwiera drogę do dobrze płatnej pracy, a przecież o to chodzi.

Krok czwarty: Aktualne dokumenty aplikacyjne

Zmieniłeś branżę, więc twój życiorys, list motywacyjny i inne dokumenty przydatne w staraniu się o pracę również wymagają pewnych zmian. Modyfikacje nie powinny jednak dotyczyć np. skreślenia całej sekcji doświadczenia zawodowego z „poprzedniej” branży. Chodzi raczej o dodanie wszystkiego, czego nauczyłeś się ostatnio w związku z przekwalifikowaniem.

Krok piąty

W związku z tym, że twoja sekcja doświadczenia zawodowego nie zawiera nic związanego z nowym zawodem, dobrze byłoby jakoś ją wzbogacić. Być może masz możliwość podjęcia pracy jako wolontariusz – choćby na pół etatu – lub znajdziesz kurs, który nauczy cię czegoś nowego i przydatnego. Możesz przemyśleć też studia podyplomowe znacznie rozszerzające twoje możliwości.

Osiągnięcie pewnego wieku wiąże się z licznymi doświadczeniami, szeroką wiedzą, lepszymi niż wcześniej umiejętnościami zarządzania czasem. Wielu pracodawców ceni sobie dojrzałych pracowników, ale prawdą jest też, że po ukończeniu np. czterdziestego roku życia stajemy się nieco mniej pożądani na rynku pracy. Jeśli jesteś w tym wieku lub się do niego zbliżasz, a nie masz stałej pracy, wykorzystaj wskazówki zawarte w poniższym artykule.

1. Podejmij dojrzałą decyzję, jaka branża cię interesuje, czym chcesz się zajmować, na jakie stanowisko możesz rekrutować. Na pewno wiesz to lepiej, niż osoba świeżo po studiach.

2. Skonstruuj odpowiednie dokumenty rekrutacyjne. Pracodawca może oczekiwać od osoby w tym wieku nie tylko dojrzałości, ale również świadomości, że ma jeszcze przed sobą wiele dobrych lat – przecież nie zostaniesz zatrudniony tylko dlatego, że udało ci się już coś osiągnąć raz lub dwa. Musisz zapewnić swojego przyszłego szefa, że wybierając cię, zyska wartościową osobę z dużymi możliwościami. Dlatego też np. w liście motywacyjnym opowiedz, co możesz zrobić po zatrudnieniu, jak się wykażesz itd.

3. Masz bogate doświadczenie, wiele ukończonych kursów, praktykę w zawodzie – opisz to, nie wstydź się tego, że twój życiorys będzie miał o wiele większą objętość niż pozostałe. Twoje osiągnięcia zawodowe to ogromna zaleta, więc postaraj się, by pracodawca się o niej dowiedział.

4. Czterdzieści lat to nie starość, więc zapewne czujesz się jeszcze młodo, masz dużo energii. Przekonaj o tym pracodawcę. Zaprezentuj mu się od tej „młodej” strony.

5. Wykorzystaj również swoje doświadczenie życiowe do zaimponowania możliwościami. Jeśli masz dzieci, bywałeś za granicą, uczyłeś się wielu różnych rzeczy nawet nie powiązanych z branżą, czegoś cię to nauczyło. Dlatego też z czystym sumieniem możesz przedstawić się jako osoba dynamiczna, odporna na stres.

6. Pokaż pracodawcy, że nie jesteś zamknięty na żadną nową umiejętność. Przedstaw się z najlepszej strony pod kątem branży, o zatrudnienie w której się starasz, na przykład przed rozmową przeanalizuj, w jakich punktach możesz „zabłysnąć” i zrób to. Godne wzmianki są chociażby zainteresowania nowoczesną technologią, technikami sprzedaży, osiągnięciami medycyny itd.

7. Nie bój się konieczności przekwalifikowania – to po prostu kolejny zakręt na drodze rozwoju. Na pewno masz umiejętności, które przydadzą się w tej nowej dziedzinie. Odkryj, co sprawia ci przyjemność, zapisz się na kurs lub szkolenie.

8. Wiele osób w wieku dojrzałym woli własną działalność niż pracę u kogoś innego. To również bardzo dobry pomysł. Wybierz branżę i zrób research, by dowiedzieć się, co się najbardziej opłaci. Zgromadź odpowiednie dokumenty, pomyśl o współpracownikach i zacznij działać.

9. Zadbaj o swoją formę i wygląd. Z wysportowaną sylwetką, bez zadyszki i nadwagi będziesz atrakcyjniejszy dla potencjalnego pracodawcy – może nie jest to do końca właściwe, ale w ten sposób spełnisz kolejne ważne kryterium. Dużo się uśmiechaj i okazuj, że jesteś radosną, zadowoloną z zycia osobą.

10. Jeśli szukasz pracy dłuższy czas, ale nie znalazłeś niczego ciekawego, pomyśl o wolontariacie lub czymś podobnym. Nie będziesz się nudzić, zyskasz kolejne doświadczenie, a ewentualny przyszły szef na pewno to doceni.

Nadążanie za wyzwaniami stawianymi przez życie możliwe jest dzięki energii, jakiej każdy z nas posiada dość sporo. Zdarzają się jednak krótsze lub dłuższe okresy, w której tej energii brakuje na tyle, że czujemy się ogarnięci przez ogólne zniechęcenie, nie mamy motywacji, odczuwamy nadmierne zmęczenie. Można to zmienić, skupiając się na zapewnieniu sobie odpowiedniej „pożywki” w postaci właściwej diety i pozytywnego myślenia. Dobrze jest też wiedzieć, jak sobie doraźnie pomóc we wszystkich chwilach pełnych negatywnych myśli.

Czy to aby nie depresja?

Brak energii to jedno, depresja – drugie i do tego trzeba ją leczyć. Jeśli nie jesteś w stanie podnieść się z łóżka z powodu braku motywacji, ciągle jesteś zmęczony i łapiesz się na myśli, że wolałbyś zasnąć i się nie obudzić, sytuacja wymaga konsultacji z psychoterapeutą lub psychiatrą. Im dłużej źle się czujesz, tym bardziej konieczna jest wizyta u specjalisty. Nie zawsze diagnoza od razu dotyczy depresji. Wiele osób nie radzi sobie po prostu z pewnymi problemami, a jeśli nie ma z kim omówić trapiących ją kłopotów, pogrąża się w ogólnym zniechęceniu. O taką usługę można poprosić lekarza.

Niewłaściwie się odżywiamy i to jest przyczyna

Zła dieta potrafi naprawdę szybko zrujnować organizm, a także sferę psychiczną, choć być może ciężko ci w to uwierzyć. Całe życie jesz hamburgery, hot dogi i pizze i czujesz się dobrze. Tymczasem zmiany zachodzą i kiepskie samopoczucie może pojawić się w chwili, gdy zupełnie nie będziesz się tego spodziewać. Warto zadbać o dietę z wyprzedzeniem, więc oczywiście wypadałoby zrezygnować z fastfoodów, białego pieczywa, tłustych mięs. Zamiast tego polecane są takie produkty jak owoce i warzywa, ryby, kasze, ciemne pieczywo. Będziesz mieć lepszą sylwetkę i poczujesz się wyjątkowo lekko.

Albo też jemy nieregularnie…

W specyficznych nowoczesnych czasach nie każdy ma czas na śniadanie i nie każdy pilnuje, żeby pozostałe posiłki jeść o regularnych porach. Tymczasem śniadanie jest bardzo ważne, dostarcza energii na cały dzień! Musi być oczywiście właściwie skonstruowane. Zapominanie o nim jest przyczyną odczuwanego rano zmęczenia. Kolejne dania spożywane w ciągu dnia powinny być również zbilansowane. Pamiętaj, żeby dostarczyć sobie sporo witamin dzięki dodawaniu do potraw warzyw i owoców. Każdego dnia warto jeść o tych samych porach.

Nie dbamy o zdrowy sen

Żeby czuć się dobrze i być wypoczętym, trzeba odpowiednio się wysypiać – zapewnia to regenerację mózgu, a właściwie całego organizmu. Zarywanie nocy, sen słabej jakości lub zbyt krótki nie pozwoli na to i w efekcie kolejnego dnia wcale nie czujesz się świeżo. Jesteś słabo skoncentrowany i zniechęcony do życia. Staraj się przesypiać przynajmniej osiem godzin, kłaść się i wstawać o tej samej porze oraz nie wylegiwać się w łóżku w ramach typowego leniuchowania.

Niechęć do ruchu

Może to i brak czasu, ale najprawdopodobniej zwykłe lenistwo. Jeśli chcesz popracować nad sobą i swoim samopoczuciem, pomyśl o jakiejś aktywności fizycznej. Sport pomoże ci odzyskać sprawność, poprawisz sylwetkę i zwiększysz swoją energię, będziesz mieć też lepszy humor.

Niektóre zawody wymagają od nas wysuwania ciągłych pomysłów, innowacji, rozwiązań. Cecha, która na to pozwala, to kreatywność – na szczęście jest ona wpisana w możliwości każdego człowieka, tyle że u niektórych bywa przygaszona i ukryta. Bywa też tak, że osoby obdarzone nawet sporą kreatywnością boją się mówić o swoich pomysłach z obawy przed krytyką bądź brakiem odpowiednich argumentów. Gdy zdarza ci się unikać wyzwań w pracy tylko z tego powodu, że czasami nie czujesz się wystarczająco kreatywny, mamy dla ciebie kilka pomocnych rad.

1. Notuj pomysły

Myśli są dość ulotne i często zanim zdążymy coś dobrze zaplanować lub przekazać informację innym, zapominamy sporo szczegółów. Dlatego też warto, byś starał się notować wszystko, co wymyślisz i uznasz za warte zapamiętania. Możesz zainwestować w zwykły, papierowy notatnik i zawsze mieć go przy sobie albo też wypróbować jakąś aplikację na telefon (jeśli należysz do ludzi, którzy nigdzie się bez niego nie ruszają). Świadomość, że bez problemu możesz zapisać każdy pomysł, może być pobudzająca, a myśli przelane na papier (czy ekran) o wiele łatwiej poukładać w spójną całość.

2. Zadbaj o pożywkę dla wyobraźni

Z pewnością już nie raz doświadczyłeś nagłego przypływu kreatywności po obejrzeniu ciekawego filmu, przesłuchaniu nowej płyty, przeczytaniu książki. Tak to działa – potrafimy się inspirować sztuką i dlatego warto zadbać o jej obecność w naszym życiu. Postaraj się co jakiś czas spędzić chwilę z lekturą, wybierz się do kina albo do teatru. Oglądaj obrazy i rzeźby, a także architektoniczne dzieła obecne w wielu miastach. To fantastyczny i przyjemny sposób na rozwój.

3. Nie żyj statycznie

Oprócz sztuki, inspirujące bywają także zmiany w życiu, zwłaszcza te radykalne. Zmieniaj swoje zainteresowania i pasje, np. zamiast ciągle grać w szachy, sprawdź, czy nie poradzisz sobie z piłką ręczną. Jesteś wielkim miłośnikiem jazzu – wybierz się na koncert popowy. Nowe doświadczenia sprawiają, że rozszerzasz horyzonty i zwiększasz wiedzę. Masz większe możliwości porównywania i rzadziej zechcesz odwoływać się do stereotypów (po co, skoro zyskasz własne opinie na wiele tematów).

4. Pozbądź się skłonności do rutyny

Wiele dorosłych osób popada w pewien stworzony przez siebie harmonogram codziennych zajęć. Robimy wszystko o tej samej porze i w tej samej kolejności. To z jednej strony sposób, by opanować stres, ale z drugiej czynnik tłumiący kreatywność. Wprowadź małe zmiany do swojego życia. Zmodyfikuj na przykład formę wypoczynku czy zacznij jeść obiad inaczej niż dotychczas, spaceruj w inne miejsca lub nawiąż relacje z nowymi ludźmi.

5. Posługuj się odpowiednimi metodami, gdy trzeba coś wymyślać

Gdy zachodzi potrzeba, by szybko wyjść z ciekawą inicjatywą, najczęściej umysł jakby złośliwie usuwa z twojej głowy wszystkie odpowiednie myśli. Wypróbuj wtedy metody opracowane specjalnie do natychmiastowego pobudzenia kreatywności. Jedną z takich metod jest burza mózgów (nazwa mówi sama za siebie). Na przeprowadzenie jej potrzebujesz około piętnastu minut, kartki papieru i czegoś do pisania. Na kartce zapisz hasło lub pytanie, do jakiego masz się odnieść, a później bez skrępowania wypisuj wszelkie swoje skojarzenia, wnioski, wątpliwości. Po upływie założonego czasu przeanalizuj efekty pracy i wybierz najlepsze.

Bardzo wielu pracowników narzeka na swoich szefów, a dość mało jest w stanie powiedzieć o nich coś pozytywnego, np. że są rozsądni, odpowiedzialni, uczciwi. Często pojawiają się nawet wyjątkowo negatywne komentarze i zarzuty dotyczące niskich kompetencji, nadmiernego krytykanctwa. Czy więc istnieją idealni szefowie? Na pewno nie, ale jeśli piastujesz to stanowisko, masz szanse zbliżyć się do ideału dzięki naszym wskazówkom.

Zasada równości. Musisz wiedzieć, że różnice między stanowiskami i wypłatami nie powinny stanowić o wartości człowieka. Dlatego też wyeliminuj traktowanie z góry „gorszych” czy uśmiechanie się do „lepszych” tylko z uwagi na ich pozycję. Pracownicy szybko to zauważą i odczują na swój sposób, mogą też wykorzystywać fakt, że są lepiej traktowani od innych itd. Niezależnie od podejścia, jakie im serwujesz, będą w takiej sytuacji zdania, że nie należysz do osób uczciwych i sprawiedliwych. Miej też wzgląd na to, że obecnie wprawdzie jesteś szefem, a oni podwładnymi, ale kto wie, co się stanie za kilka lat?

Zasada właściwej komunikacji. Ustalenie jasnych relacji między tobą a pracownikami to podstawa. Podczas dowolnych rozmów musisz przekazywać swoje myśli jasno i otwarcie, nie stosując upiększeń sytuacji ani tym bardziej kłamstw. Na swoim stanowisku musisz wzbudzać zaufanie, dzięki czemu pracownicy będą lojalni i przeświadczeni, że mogą na ciebie liczyć. Rola szefa to nie tylko zarządzanie pracą zatrudnionych w firmie osób, ale też opieka nad nimi, motywacja, dokształcanie. Uważaj tylko, by nie uczynić relacji zbyt bliską i poufałą, bo to również nie prowadzi do niczego pozytywnego.

Zasada kompetencji. Szef może, lecz nie musi, być specjalistą w dziedzinie, jaką zajmuje się dany zakład. Z pewnych przyczyn o wiele lepiej jest doskonale znać się na swojej branży, dzięki czemu zarządzanie firmą jest łatwiejsze, podobnie jak doglądanie postępów pracowników. Zdarza się jednak, gdy szef piastuje stanowisko typowo administracyjne. Jeśli zajmujesz taką pozycję, nie staraj się przekonać pracowników, że znasz się na ich zajęciu lepiej od nich. Nie krytykuj, jeśli nie wiesz, o co chodzi. Spróbuj się najpierw dokształcić.

Zasada odpowiedniego wzorca. Nie możesz być hipokrytą i karać pracowników za niedociągnięcia, które ciągle sam popełniasz. W firmie znaleźć można wiele różnych małych potknięć, które wynikają tylko z tego, że pracownicy są tylko ludźmi. Jako dobry szef, musisz umieć wybaczać i pomagać poprawiać błędy. Powinieneś również pełnić rolę wzoru pod każdym względem (zwłaszcza gdy czegoś wymagasz). Zadbaj o punktualność, sprawiedliwe zachowanie, właściwą organizację codziennej pracy.

Zasada ludzkiego podejścia. Wszyscy jesteśmy tylko ludźmi, dlatego nie powinniśmy przekładać pracy, zarabiania, dokształcania się ponad wiele ludzkich spraw. Chodzi głównie o akceptację przeróżnych problemów, jakie mogą mieć twoi pracownicy. Nieraz szefowie myślą, że pozwalając pracownikom np. wyjść wcześniej w związku ze złym samopoczuciem lub wziąć wolne w związku z narodzinami dziecka dają sobie wchodzić na głowę i będą wykorzystywani. Pewne ryzyko istnieje, ale jeśli poznasz się na ludziach, szybko ocenisz, w jaki sposób zachować się podczas kolejnej tego typu prośby.

Są rzeczy, których absolutnie nie możesz robić, będąc na rozmowie kwalifikacyjnej. Poniżej znajdziecie ich listę. Zapoznajcie się z nią, aby uniknąć popełnienia najbardziej rażących błędów.

• Nie rozpoczynaj rozmowy na temat wynagrodzenia, premii, pakietów socjalnych, urlopu. Dobrze jest, jeśli te zagadnienia poruszy potencjalny pracodawca. Kiedy zapyta Cię, na jaką pensję liczysz, postaraj się sprawić, żeby sam podał Ci możliwe do negocjacji widełki. Dzięki temu możesz kierować się ku najwyższemu możliwemu pułapowi wynagrodzenia, którego nie poznałbyś, gdybyś sam przedstawił swoją propozycję. Możesz też sprowadzić rozmowę na inny tor, prosząc o podanie bardziej szczegółowych informacji na temat zakresu obowiązków, dzięki czemu będziesz w stanie określić kwotę, jaka Cię usatysfakcjonuje. Pamiętaj, że negocjowanie wysokości wynagrodzenia jest najbardziej wskazane, ale niekoniecznie dobrze jest to robić podczas pierwszej rozmowy. Zwłaszcza jeśli rekrutacja jest wieloetapowa. Kiedy pracodawca poda Ci podczas wstępnego spotkania widełki, w których może zawierać się Twoja pensja, a będą Ci one odpowiadać, oświadcz, że stawka, jakiej oczekujesz, mieści się w podanym przedziale. W ten sposób później możesz starać się o najwyższą z kwot. Nie wykazuj też sam zainteresowania dodatkowymi pakietami. Osoba rekrutująca może wówczas odnieść wrażenie, że bardziej Cię one interesują niż zakres Twoich obowiązków. Zwykle to pracodawca mówi o bonusach, na jakie możesz liczyć, zachęcając Cię w ten sposób do przyjęcia oferty pracy.
• Nie wyrażaj się negatywnie o swoich poprzednich pracodawcach, współpracownikach, innych firmach czy znajomych. Nie wspominaj o sprawach osobistych, zwłaszcza o problemach. Nie daj odczuć, że ta praca to dla Ciebie „być albo nie być”. Takie zachowania będzie działać wyłącznie na Twoją niekorzyść.
• Nie proś o podanie Ci czegoś do picia. Jeśli osoba rekrutująca sama Ci to zaoferuje, zastanów się, czy skorzystać z propozycji. Jeśli drżą Ci ręce, będzie to widoczne podczas trzymania filiżanki. Możesz też wtedy łatwo rozlać napój.
• Jeśli przyczyną, dla której szukasz nowej pracy, jest zła atmosfera w tej dotychczasowej, problemy z przełożonymi lub stosowanie nieuczciwych praktyk, nigdy o tym nie wspominaj. Dyskrecja i takt to jedne z cech najbardziej cenionych przez pracodawców. Nikogo tak naprawdę nie interesuje, jakie są relacje w innych firmach, a jeśli źle wypowiadasz się o byłych pracodawcach, istnieje ryzyko, że będziesz roznosić plotki i krytykować również firmę, która Cię zatrudni. Na pytanie o przyczynę chęci zmiany pracy możesz odpowiedzieć na wiele sposobów. Najprostszy z nich to chęć dalszego rozwoju.
• Unikaj dowcipów. Osoba, z którą rozmawiasz, może mieć zupełnie inne niż Ty poczucie humoru i poczuć się urażona. Poza tym pamiętaj, że to jest rozmowa kwalifikacyjna, a nie pogawędka towarzyska.
• Przestrzegaj zasad savoir-vivre’u. Nie zapomnij się przywitać i pożegnać. Nie siadaj bez zaproszenia. Nie kładź też torby na biurku.
• Nie staraj się udowadniać, że masz w czymś rację. Ubiegasz się o pracę, więc nie możesz się wdawać w kłótnie.
• Niedopuszczalne jest żucie gumy czy palenie papierosów podczas rozmowy.
• Nigdy nie używaj wulgarnych słów. Może to skończyć się przedwczesnym zakończeniem spotkania i definitywną utratą szansy na zatrudnienie.
• To Ty starasz się o pracę, więc nie przyprowadzaj ze sobą osób towarzyszących. Nikt nie zechce zatrudnić osoby, która na wejściu pokazuje, że nie jest samodzielna.