Praca – dla większości z nas, stanowi kwestię priorytetową i trudno polemizować z tym faktem. O „dobre” stanowisko bywa niełatwo, toteż szefowie wykorzystują sytuację na rynku pracy. Brak podpisanej umowy, nieprzestrzeganie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy (BHP), niewypłacalnie pensji zatrudnionym oraz łamanie przepisów w sprawie czasu pracy to podstawowe wykroczenia pracodawcy przeciwko prawom pracownika. Jak radzić sobie w zaistniałej sytuacji? Komu powierzyć kłopoty? O tym powiemy w dalszej części artykułu.
W jakich okolicznościach pracodawca może spodziewać się kary?
Przede wszystkim, gdy:
• nie wypłaca honorarium pracownikom,
• łamie przepisy w sprawie czasu pracy,
• nie podpisuje umowy z podwładnymi,
• nie chce udzielić podwładnym urlopu wypoczynkowego,
• nie prowadzi dokumentacji pracowniczej,
• nie przestrzega przepisów BHP,
• zawiera z pracownikiem umowę cywilnoprawną (tj. umowę o dzieło/umowę – zlecenia) w momencie, gdy powinien zawrzeć umowę o pracę,
• odmawia wydania pracownikowi świadectwa pracy,
• nie przeciwdziała mobbingowi w pracy.
Istotnym podkreślenia jest fakt, że kara grzywny wynosi od tysiąca do trzydziestu tysięcy złotych. Jeśli pracodawca notorycznie łamie prawa zatrudnionych, musi liczyć się z odpowiedzialnością karną. Za popełnione czyny grozi mu kara grzywny, ograniczenia a nawet – pozbawienia wolności.
Wynagrodzenie za pracę
Prawo do wynagrodzenia jest fundamentalnym prawem osób zatrudnionych. Pracodawca ma obowiązek wypłacać pensję przynajmniej raz w miesiącu, co ważne – w stałym, z góry ustalonym terminie. Pensję można przelewać z dołu bądź też z góry.
Łamanie przepisów w sprawie czasu pracy
Wymiar czasu pracy to kolejny (niezwykle istotny) element umowy o pracę. Pracodawca, który nie respektuje nadmienionego prawa, popełnia wykroczenie.
Uwaga!
Pracodawcy nie mają również prawa do zatrudniania osób w niedzielę. Jeśli jednak przepisy nie zabraniają takiej formy angażu, podwładni powinni otrzymywać stosowne wynagrodzenie za pracę.
Nieprzestrzeganie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy (BHP)
Nie od dzisiaj wiadomo, że w polskich zakładach pracy dochodzi do szeregu zaniedbań w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (BHP). Pracodawca – zgodnie z Kodeksem pracy, ponosi całą odpowiedzialność za zapewnienie pracownikom bezpiecznych oraz sanitarno – higienicznych warunków pracy. Tymczasem podwładni – pracujący na różnych stanowiskach pracy, skarżą się na liczne zaniedbania. Do nadmienionych zaniedbań należą:
• niesprawne sprzęty i maszyny,
• brak kasków oraz linek bezpieczeństwa,
• brak kluczowych zabezpieczeń (głównie w przypadku prac na wysokościach),
• brak środków ochrony osobistej (m.in. rękawiczek ochronnych),
• nieprawidłowo zamontowane rusztowania.
W tym kontekście warto podkreślić, że zilustrowane zaniedbania należą do najczęstszych przyczyn wypadków w pracy.
Brak umowy o pracę
Umowa o pracę to „marzenie” większości pracowników. Zdarza się jednak, że pracodawcy nie podpisują żadnych umów z zatrudnionymi. Podwładni – w wielu przypadkach, pracują „na czarno”, czego konsekwencją jest brak ochrony ubezpieczeniowej. Wartym podkreślenia jest również fakt, że pracodawcy nagminnie podpisują umowy cywilnoprawne (tj. umowy o dzieło oraz umowy – zlecenia) w sytuacji, gdy powinni zawierać umowy o pracę. Należy również dodać, że zakłady nie płacą składek na Fundusz Pracy oraz nie zgłaszają niezbędnych danych do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS). Kluczowym jest fakt, że nie zgłaszają danych wcale bądź podają nieprawdziwe informacje. Utrapieniem – w ostatnim czasie, jest również nielegalne zatrudnianie cudzoziemców, którzy – co łatwo zgadnąć, nie posiadają wymaganego zezwolenia na pracę.
Brak zgody na urlop wypoczynkowy
Prawo do urlopu wypoczynkowego to uprawnienie przysługujące zatrudnionym w ramach umowy o pracę. Pracodawca – w chwili obecnej, nie ma prawa odmówić podwładnemu urlopu. Wypoczynek – co warte podkreślenia, należy się pracownikom bezwzględnie, podwładni nie mogą natomiast zrzec się urlopu.
Uwaga!
Zakład pracy powinien – a wręcz musi, wysłać pracownika na urlop do końca trzeciego kwartału, w innym razie poniesie karę grzywny.
Do kogo należy zgłosić się o pomoc?
Pracownik, który czuje się oszukany przez pracodawcę, ma prawo do złożenia skargi. Skargę należy złożyć do Okręgowego Inspektora Pracy. W tym kontekście warto nadmienić, że Okręgowy Inspektor Pracy – powiadomiony o licznych nieścisłościach, może wszcząć postępowanie kontrolne. Jeśli skarga do Okręgowego Inspektora Pracy nie przyniesie oczekiwanych rezultatów, pracownik ma prawo wnieść pozew do sądu pracy. Istotnym podkreślenia jest również fakt, że pozew może wnieść zarówno osoba nadal zatrudniona u pracodawcy, jak i jednostka, której stosunek pracy uległ rozwiązaniu. Każdy, kto czuje, że pracodawca narusza jego prawa i dobra osobiste, powinien – a wręcz misi, zgłosić skargę do Okręgowego Inspektora Pracy bądź sądu pracy.
